Reisziekte, voedselvergiftiging, zonnesteek: in de zomer zijn er veel redenen om misselijk te worden. Is dat iets wat jou overkomt? Dan ben je niet de enige. Ruim 2,6 miljoen Nederlanders voelen zich wel eens misselijk, maar doen daar vervolgens niks aan.
Dit blijkt uit een online onderzoek van bureau Flycatcher. Maar waarom lopen we door met misselijkheid? En is dat niet hartstikke ongezond voor je? gezondNU vroeg het natuurgeneeskundig therapeut Florentine van Vollenhoven.
Waarom worden we misselijk?
“Misselijk word je niet alleen omdat je maag van streek is, of omdat je darmen opspelen door griep of een voedselvergiftiging. Er zijn ook andere redenen voor misselijkheid buiten de spijsvertering om”, legt natuurgeneeskundig therapeut Florentine van Vollenhoven uit. “In de hersenen zit het chemoreceptor trigger zone, een centrum dat misselijkheid en braken coördineert en controleert. Gifstoffen en geneesmiddelen kunnen dit centrum prikkelen waardoor je dus misselijk wordt. Maar je kunt ook misselijk voelen als je hard gesport hebt of wanneer de overgang van warm naar koud (of omgekeerd) te groot is. In dat geval heeft misselijkheid te maken met zenuwen die overprikkeld raken.”
We hebben dus over misselijkheid als of het een ding is, maar er bestaan dus verschillende soorten misselijkheid. Hoe zit het met de oorzaken? Zijn die net zo veelzijdig?
“Ja!”, stelt Van Vollenhoven. “Misselijkheid kan oneindig veel oorzaken hebben. In de zomer is bedorven voedsel vaak een boosdoener. Maar ook medicatie, van de anticonceptiepil tot aan chemotherapie; het kan allemaal misselijkheid in de hand werken. En een zwangerschap niet te vergeten. Zwangerschapsmisselijkheid is een apart soort: het heeft te maken met hormonale veranderingen in je lichaam. Wat je ook vaak ziet, is dat mensen misselijk worden tijdens het autorijden (wagenziekte). In dat geval ontstaat misselijkheid vanuit je evenwichtsorgaan, die moeite heeft je houding te bepalen ten opzichte van de ruimte. De reden dat mensen door zonverbranding misselijk worden, komt door oververhitting en uitdroging. Psychologische redenen kunnen ook een rol spelen. Je kunt misselijk worden van angst. Een meisje met anorexia kan zo’n afkeer krijgen voor eten dat ze bij het zien van een bord salade of pasta al misselijk wordt.”
Is misselijkheid iets om serieus te nemen?
“Iedereen is wel eens misselijk”, stelt Van Vollenhoven gerust, “meestal is het redelijk onschuldig. Je lichaam probeert duidelijk te maken dat je iets niet goed doet. Probeer te achterhalen wat dat kan zijn. Daarnaast is het belangrijk dat je in de gaten houdt hoe lang je misselijk bent en hoe vaak het gebeurt. Als het dagenlang aanhoudt, dan is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Gaat misselijkheid gepaard met ernstige hoofdpijn, duizeligheid, braken en gewichtsverlies? Wacht niet af, roep direct hulp in van een arts.”
Je hoort vaak dat gember goed werkt tegen misselijkheid en acupressuur: kan ik dat zo maar uitproberen?
“Nee”, vindt Van Vollenhoven. “Misselijkheid heeft verschillende oorzaken en kan heel complex zijn. Vrouwen die zwanger zijn, zou ik gember gedurende de eerste drie maanden afraden, omdat je lichaam hier te sterk op kan reageren. Als je je misselijk voelt tijdens het eten, is mijn advies: stop met eten. Word je misselijk van medicijnen? Bespreek dit met je huisarts of specialist en vraag of er mogelijk alternatieve medicijnen zijn. Als je misselijkheid een relatie heeft met angst, dan kunnen ademhalingsoefeningen of therapie erg effectief zijn.”
Onlangs was er een omstreden antibraakmedicijn in het nieuws: ben je voorstander om medicatie tegen misselijkheid te gebruiken?
“Dat ligt er aan wat de oorzaak van misselijkheid is. Misselijkheid is een reactie om je lichaam te beschermen. Bij een voedselvergiftiging is het iets heel natuurlijks: het helpt je lichaam de giftige stoffen te lozen. In dat geval zou ik zeker geen antibraakmiddel gebruiken. Voor mensen die misselijk zijn door chemotherapie is dat een ander verhaal. Je wilt juist je medicatie en alle gezonde voedingsstoffen, zo veel mogelijk binnenhouden, zodat de chemo zijn werk kan doen en jij niet te veel verzwakt omdat je je eten steeds uitspuugt. Daarom krijgen veel mensen die chemotherapie ondergaan een antibraakmiddel voorgeschreven, dat maakt de behandeling vaak net iets minder heftig en beter vol te houden.”
Veelgebruikte natuurlijke middelen tegen misselijkheid:
- Een veelal gebruikt natuurlijk medicijn is gember. De werkzame stof in dit specerij is gingerol. Het onderbreekt de prikkeling tussen je maag en het braakcentrum in de hersenen en werkt het beste als je op een stukje verse gember kauwt.
- Regelmatig een kopje kamillethee, pepermuntthee of een blaadje basilicum door de sla kunnen je maag tot rust brengen. Dit komt omdat deze kruidenplanten onder meer een bitterstof bevatten die je spijsvertering stimuleert.
- Verpleegkundigen en aromatherapeuten van het VU Medisch Centrum gebruiken etherische oliën met zoete sinaasappel en bittere sinaasappel bij massages om misselijkheid te verminderen. Als de olie verdampt op de huid, dan werkt de olie kalmerend en stemmingsverbeterend.
- Helpt dit alles niet? Neem wat rust, onderzoek waar je misselijk van wordt en wees vriendelijk voor je spijsvertering. Door niet te veel en langzaam te eten plus goed te kauwen belast je hem minder. Eet geen grote hoeveelheden tegelijkertijd, maar verdeel je voedsel over een aantal porties per dag. Blijf na het eten 30 tot 45 minuten rechtop zitten. Zo kan je eten lekker zakken!
