Dat fijnstof ongezond is, weten we al een tijd. Dat er geen veilige marge voor fijnstof is en het zelfs op korte termijn dodelijk kan zijn, bleek pas uit Amerikaans onderzoek. Tegen de hoeveelheid fijnstof binnenshuis is genoeg te doen, maar geldt dat ook voor de deeltjes stof die buiten in de lucht hangen? Wij zochten het voor je uit.
De naam fijnstof is misleidend. Het klinkt niet gevaarlijk of als iets dat slecht is voor je gezondheid. Toch wordt steeds meer bekend dat fijnstof, zelfs in hele kleine concentraties, schadelijk kan zijn. Blootstelling aan fijnstof kan blijvende gevolgen voor je gezondheid hebben, zoals een verminderde longfunctie en verergering van luchtwegklachten. Volgens de Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) leven er jaarlijks duizenden mensen korter door kortdurende blootstelling aan hoge concentraties fijnstof. Vooral ouderen en mensen met hart-, vaat- of longaandoeningen zijn extra kwetsbaar. En het lastige is: er is geen veilige marge voor fijnstof.
Wat is fijnstof precies?
Fijnstof is een containerbegrip voor verschillende soorten stof, waarvan roet van dieselmotoren de bekendste is. Ook mest uit intensieve veehouderij, bovenleidingen van treinen, vuurwerk, open haarden en laserprinters zijn bronnen van fijnstof. Je kunt deze deeltjes met het blote ogen niet zien, want ze zijn maar een paar micrometer groot.
Minder fijnstof buiten – dit kun je doen
Geen land wordt ooit fijnstofvrij, maar er zijn wel kleine dingen die je kunt doen om het percentage fijnstof buiten te verminderen. Alle beetjes helpen.
- Houd rekening met het weer. Als het buiten koud is en vriest, is er extra veel fijnstof in de lucht. Deze vieze lucht blijft ook langer hangen op windstille en mistige dagen. Ga op dagen met regen en harde wind daarom extra naar buiten, want dan is de lucht schoner.
- Ga voor de gezondste route. Een route met weinig auto’s, vrachtwagens en scooters, dus. Volgens het Longfonds adem je drie tot tien keer meer fijnstof in op drukke wegen. De spits vermijden, is ook een goed idee. Je ademt dan minder roetdeeltjes in. Houd ook rekening met je hardlooprondje. Tot ongeveer 300 meter naast snelwegen en vijftig meter langs andere (drukke) wegen is de lucht erg vervuild.
- Kies bewust je woning. Ben je op zoek naar een nieuwe woning? Let dan goed op de omgeving. Het is verstandig om op minimaal 300 meter van een snelweg te wonen en 50 meter van een provinciale weg. Wonen aan een drukke stadsweg, is ook geen goed idee.
- Pak zoveel mogelijk de fiets. Fietsen is niet alleen goed voor je conditie, maar helpt ook mee aan gezondere luchtkwaliteit. Beter voor alle mensen die door dezelfde straten rijden en dus ook voor jou. En: de luchtkwaliteit is in de auto vaak nog ongezonder dan buiten. Controleer ook regelmatig de bandenspanning. Er komt minder fijnstof vrij als de bandenspanning goed is.
- Eet vaker vegetarisch. De intensieve veehouderij is een grote bron van luchtvervuiling. Er wordt rechtstreeks fijnstof uitgestoten, maar ook in indirect in de vorm van ammoniak dat in de lucht wordt omgezet als fijnstof. Door het eten van minder of geen vlees is er minder uitstoot van vervuilende stoffen. Kies daarom ook eens voor plantaardige vleesvervangers.
- Kies voor de trein. Door te vliegen wordt er een grote hoeveelheid ultrafijne deeltjes uitgestoten. Rond de luchthavens is de concentratie fijnstof daarom ook extra hoog. Omdat het vliegverkeer nog steeds groeit, wordt dit alleen maar meer. Kies daarom als het even kan voor de trein.
- Download de app ‘Mijn luchtkwaliteit’. Door deze app weet je precies wat de luchtkwaliteit is voor de komende 48 uur in Nederland. Ook krijg je advies of je bepaalde activiteiten beter kunt vermijden.
Minder fijnstof binnen – dit kun je doen
- Verwarm je huis bewust. Door het stoken van een houtkachel of open haard komt er veel fijnstof vrij. Twee uur stoken komt qua fijnstofproductie zelfs overeen met een rit met de auto van Amsterdam naar Milaan. Omdat fijnstof ziek kan maken, adviseert het Longfonds om niet op hout te stoken, maar om voor een andere vorm van (sfeer)verwarming te kiezen.
- Zet de afzuigkap altijd aan. Niet schrikken: door het bakken van een hamburger kan de hoeveelheid fijnstof oplopen tot 67 keer de toegestane norm van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Zet daarom altijd de afzuigkap aan tijdens het koken en laat deze nog minimaal twintig minuten na het koken aanstaan. Wie een open keuken heeft, kan tijdens het koken het beste een raam openzetten in de woonkamer. Elektrisch koken is altijd gezonder.
- Lucht zoveel mogelijk buiten de spitsuren. Belangrijk als je dicht bij een drukke weg of snelweg woont. Ventileer als het even kan aan de kant van de woning die niet aan de weg ligt.
- Kies liever niet voor een open keuken. Huizen met een open keuken zijn populair. Maar een woning waarin de keuken een aparte ruimte is, met een deur die je dus dicht kunt doen, is gezonder als het gaat om fijnstof. Als je de keuze hebt bij het zoeken van een nieuw huis, neem dit dan mee in je overweging.
