Antidepressiva slikken tijdens de zwangerschap – dat klinkt niet oké. Maar volgens psychiater Adriaan Honig kan doorslikken met antidepressiva als je zwanger bent belangrijk zijn. Het risico op een bloeding tijdens de bevalling weegt niet op tegen de gevolgen als je stopt met medicatie. “Algemeen wordt gedacht dat stoppen met medicijnen tijdens de zwangerschap een makkelijke ‘way out’ is, maar niets is minder waar.”
Dat vrouwen overlijden tijdens een bevalling, komt gelukkig vrij weinig voor: in de periode 2007-2011 overleden in totaal 33 vrouwen aan de gevolgen van zwangerschap, het bevallen zelf of het kraambed. Maar áls het gebeurt, komt dat vaak doordat vrouwen veel bloed (één liter of meer) verliezen, de zogenaamde fluxus.
Deze complicatie is helaas minder zeldzaam. Volgens een recent onderzoek krijgt één op de tachtig vrouwen die prozac of een ander antidepressivum gebruikt, te maken met bovengemiddeld bloedverlies. Het onderzoek dat onlangs gepubliceerd werd in het British Medical Journal, leidde tot een storm aan vragen bij het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (de POP-poli). Hier zit het expertise- en behandelcentrum voor zwangere vrouwen met een psychiatrische aandoening.
Slikken antidepressiva als je zwanger bent
Psychiater Adriaan Honig nuanceert de onrust. “Het slikken van antidepressiva tijdens de zwangerschap heeft mogelijk een klein risico op wat meer bloedverlies na de bevalling. Het niet slikken van de medicatie kan echter ook veel en ernstige gevolgen hebben voor moeder en kind.”
Het blijft volgens hem de vraag of antidepressiva de kans op een ernstige bloeding zoals een fluxus verhogen. Honig: “Elke vrouw heeft vaginaal bloedverlies na de bevalling. Dit is heel normaal. Het onderzoek waar ophef over is ontstaan spreekt van bovengemiddeld bloedverlies, zonder aan te geven hoeveel dat is. Fluxus is zo’n ernstige complicatie dat het eerder zou zijn opgemerkt bij vrouwen die antidepressiva slikken.”
Stress of depressie als je zwanger bent
Twee op de tien zwangere vrouwen en kraamvrouwen krijgt te maken met een psychiatrische aandoening, zoals een ernstige depressie of een angststoornis. Dat dit behandeld moet worden, is belangrijk zegt de psychiater. Een ernstige psychiatrische aandoening kan de band tussen moeder en kind verstoren. Honig legt uit hoe dat werkt: “Als je tijdens de zwangerschap last hebt van een forse depressie of veel stress ervaart, maak je veel meer cortisol aan. Dit hormoon gaat ook naar de ongeboren baby. Hierdoor is de kans op een te vroege en onrijpe geboorte groter.” Cortisol is een stresshormoon dat wordt aangemaakt in de bijnieren.
Ook zegt Honig dat kinderen die geen stabiele band met hun moeder hebben kunnen opbouwen doordat de moeder psychiatrisch ontregeld is, vier keer meer kans hebben op gedrag- en leerproblemen op vijfjarige leeftijd.
Ouders beslissen
Stellen kunnen onder andere bij de POP-poli terecht voor hulp bij de afweging of het noodzakelijk is om te stoppen met medicijnen of om door te blijven slikken. De poli bestaat naast psychiater Honig uit gynaecoloog Petra Bakker, verloskundige Catrien van der Bijl en kinderarts Hanneke Wennink. “Er zijn meer dan tien POP-centra in Nederland die ouders advies geven over het gebruik van antidepressiva tijdens de zwangerschap. Wij geven advies, maar de beslissing ligt uiteindelijk bij de ouders.” Daarnaast vindt Honig het belangrijk dat stellen bij de behandelaar blijven bij wie ze voor de zwangerschap ook werden behandeld. “Wisselen geeft op zich al veel stress en is daarom onwenselijk. Wij geven advies gebaseerd op wat het beste is voor moeder en kind. Het advies wordt in een gezamenlijke brief aan de ouders meegegeven met een kopie naar de behandelaars en huisarts. De verdere behandeling blijft bij de psychiater of huisarts.”
