Als je al maanden alle ballen probeert hoog te houden – of dat nu vanwege een veeleisende baan is of een druk gezinsleven – kan chronische stress er makkelijk insluipen. Een volledig uitgebluste jij ligt dan op de loer. Hoe voorkom je dat stress een daadwerkelijke burn-out wordt?
Stress ervaren we allemaal weleens. Het hoort bij het leven en is in bepaalde situaties zelfs functioneel en gezond. Het houdt je scherp en gefocust. Toch kampt een groot deel van Nederland met langdurige stress, wat als je niet op tijd ingrijpt, kan veranderen in een burn-out. Kun je dit voorkomen? We vroegen het psycholoog Jean-Pierre van de Ven.
Hoe voorkom je dat langdurige stress een burn-out wordt?
Jean-Pierre van de Ven, psycholoog bij MIND: “Dat is simpel en moeilijk tegelijk. Het is simpel om een burn-out te voorkomen, want je haalt gewoon je agenda leeg. Je neemt geen nieuw werk aan. Je plant even helemaal niets. Maar het is ook moeilijk om een burn-out te voorkomen, want je denkt dat zulke acties niet mogelijk zijn. Een burn-out begint bij de obstakels die je zelf opwerpt. In dit geval bij gedachten als: ik kan niet minder werken, want dan wordt de baas boos. Of: dan verdien ik geen geld. Of: ik ben de enige die kan doen wat ik kan.”
“Deze laatste gedachte is typisch voor mensen die burn-outgevoelig zijn. Zulke mensen zijn vooral bezig met anderen. Ze cijferen zichzelf weg. Ze zorgen voor iedereen, behalve voor zichzelf. En ze nemen verantwoordelijkheid voor anderen. Meestal een tikje te veel. Zo veel zelfs dat ze denken dat ze onmisbaar zijn.”
“Burn-outgevoeligen richten zich sterk op anderen, omdat ze liever geen aandacht besteden aan zichzelf. Daarbinnen is het namelijk ‘leeg’. Daarbinnen is een holle ruimte waarin het galmt: je doet er niet toe … toe …toe … De neiging om jezelf weg te cijferen is je verdediging tegen het gevoel dat je in wezen onbelangrijk bent, dat je er niet echt toe doet. Pas als je dit durft te voelen zonder daar iets aan te willen veranderen, verdwijnt het risico op een burn-out. Als je zogenaamd onbelangrijk bent, kun je makkelijk werk weigeren. Een ander (die wel belangrijk is in jouw ogen) kan dat toch veel beter doen?
Als je voelt dat je er niet toe doet, kun je best een dagje vrij nemen. Wat maakt het uit?”
“Maak jezelf misbaar, is dus de kortste samenvatting. Als je geen burn-out wilt krijgen, moet je negatieve zaken en gedachten minder belangrijk maken dan je altijd deed.”
Heb je hulp en advies nodig van een professionele hulpverlener? Zoek dan (anoniem) contact met een hulpverlener van MIND Korrelatie.
Over weinig zaken kun je zo piekeren als je gezondheid. Gelukkig is er gezondNU’s medisch team. In de rubriek ‘Deskundige geeft advies’ vragen we aan experts tips over de meest uiteenlopende gezondheidsonderwerpen. Jean-Pierre van de Ven is psycholoog bij MIND.
