Iets presenteren voor een groep, tussen twee vechtjassen springen, opkomen voor je mening, vragen om loonsverhoging. Je zou het allemaal wel willen, maar eigenlijk is het best eng. Gelukkig is er een manier om de durfknop in je hersenen te activeren. Wij geven je 5 wijze lessen voor meer lef.
Je hoeft de tv maar aan te zetten of door YouTube te scrollen en het lijkt alsof de wereld louter uit brutale waaghalzen bestaat. Terwijl jij het al ingewikkeld vindt om de buurman te vragen of de muziek iets zachter mag. Goed nieuws: volgens de Hongaarse econoom-psycholoog Tibor Scitovsky schuilt in elk mens een lefgozer.
Zoek je veiligheid of sensatie?
Bij de geboorte krijgt iedereen twee pakketten behoeften mee. Een pakket met behoeften als veiligheid, bevestiging en zekerheid en een pakket met behoeften als het verleggen van grenzen, nieuwe uitdagingen aangaan en geprikkeld worden. Deze tegenstrijdige behoeften gaan nooit helemaal gelijk op. Scitovsky stelt dat je de mens kunt indelen in twee categorieën: mensen bij wie de behoefte aan veiligheid en zekerheid overheerst, de ‘veiligheidszoekers’, en mensen die prikkels belangrijker vinden, de ‘sensatiezoekers’.
5 tips om meer te durven
Als je iets moet doen wat je spannend vindt, kan het helpen om de sensatiezoeker in jezelf wakker te schudden. Hoe? Deze tips helpen je durfknop vinden:
1. Verplaats je aandacht
Je aandacht verplaatsen, is één van de beproefde methodes om een grotere waaghals te worden. Neuropsycholoog Anneloes Vree: “Als je geneigd bent om erg op je eigen foutjes te letten, dan ben je waarschijnlijk wat minder dapper.” Ze noemt als voorbeeld een sollicitatiegesprek. Je merkt dat je over wat woorden struikelt. “Als je op dat moment heel erg op jezelf gaat letten, kun je steeds banger worden om weer een fout te maken.” Zelfgerichte aandacht, noemen psychologen dat. “Hoe meer je de aandacht op jezelf richt, hoe meer je jezelf devalueert. Om dapperder te worden, moet je leren je aandacht naar buiten te richten.” Dat kun je al oefenen door gewoon buiten te lopen, aldus de neuropsycholoog. Vree: “Let bijvoorbeeld eerst een minuut op jezelf, je ademhaling, je gedachten. Daarna ga je op je omgeving letten: de vogels, de wind die je hoort, de voetstappen van een voorbijganger. Op deze manier leer je te switchen tussen zelfgerichte aandacht en aandacht voor je omgeving.”
2. Vermijd nooit een spannende situatie
Wat je in elk geval nóóit moet doen, is een spannende situatie uit de weg gaan. Allerlei psychologische onderzoeken tonen aan dat je het daarna nóg enger vindt. Zo kun je alleen assertiever worden door je sociale angsten aan te gaan. Hoogtevrees is ook een goed voorbeeld om te begrijpen hoe angst ontstaat en weer kan verdwijnen. Je staat op een hoog gebouw, kijkt over de rand en deinst terug. Je lichaam slaat deze schrikreactie op, waardoor je de volgende keer niet meer naar beneden durft te kijken. “Maar als je in de afgrond blijft kijken, dan zul je merken dat de angst vanzelf afneemt”, vult Vree aan. “Zo werkt het ook in sociale situaties.”
3. Bedenk een tegenangst
Als de angst heel diep zit, kun je volgens emotie-expert Piët nog een andere techniek toepassen: jezelf een uitdaging geven die nóg erger is dan wat je normaal gesproken al doodeng vindt. Bedenk een ‘tegenangst’ dus. Zo kent ze een anekdote van een vrouw met een sociale angststoornis die van haar therapeut de opdracht kreeg om bij de bakker om een ‘broodje poepkroket’ te vragen. “Absurd natuurlijk, maar het hield haar zó bezig dat ze allang vergeten was dat ze ondertussen de straat was overgestoken en bij de bakker was binnengelopen. Ze was zo bezig met die onmogelijke opdracht dat de rest ineens veel minder erg of moeilijk leek.”
4. Gebruik humor om te relativeren
Piët: “Dé reden dat we bang zijn om iets doms te zeggen of dat mensen boos op ons worden, is dat we onszelf wel heel erg serieus nemen. Wat zal de ander wel niet van ons denken? Humor werkt per definitie relativerend.”
5. Vraag jezelf wat het ergste is dat kan gebeuren
Vraag jezelf dan van tevoren af wat het ergste is wat kan gebeuren, adviseren Piët en Vree. Wat is het ergste wat kan gebeuren als je bijvoorbeeld je buurman op zijn asociale gedrag wijst? Of, wat Piët enorm helpt om te relativeren: ‘Kan ik eraan sterven?’ “Meestal is dat met sociale risico’s niet het geval. Het ergste wat kan gebeuren, is dat iemand je afwijst. Dat is alles.”
