We raken allemaal beschadigd gedurende ons leven. Soms een beetje, andere keren liggen we in gruzelementen en weten we niet hoe we verder moeten. De Franse schrijver Céline Santini doet in haar boek ‘Kintsugi’ een oproep om tegenslag, trauma, ziekte, gebroken harten en ongeluk aan te grijpen om er beter van te worden. Maar hoe doe je dat?
1. Neem de tijd
Ligt je leven in gruzelementen? Ga dan niet als een dolle alle scherven bij elkaar vegen. Kijk eerst een wat ervoor je ligt, zegt Céline Santini, schrijver van het boek ‘Kintsugi’. “Helen vergt geduld. Je moet onder ogen zien wat er gebeurd is. Allereerst legt de kintsugi-meester de scherven van het gebroken voorwerp één voor één bij elkaar en maakt ze schoon, waarna hij ze met een traditionele, natuurlijke lak van de Japanse lakboom aan elkaar lijmt. Kintsugi is een lang en uiterst nauwkeurig reparatieproces, waarin je wekenlang, soms maandenlang, een groot aantal fases doorloopt.”
2. Besef dat je waardevol bent
Wat je doet lijkt minder belangrijk dan dat je iets doet. Het gaat er vooral om dát je met jezelf aan de slag gaat. Santini: “Wanneer je ervoor kiest een gebroken voorwerp te repareren, erken je niet alleen de waarde die het heeft, maar maak je het ook nog eens waardevoller; je raakt er nog meer aan gehecht. Met het besluit om in de geest van kintsugi je leven in eigen hand te nemen, ondanks de pijn die je hebt meegemaakt, geef je jezelf een kostbaar cadeau: zelfrespect. Je zegt daarmee eigenlijk: ‘Ik ben van onschatbare waarde en verdient het allerbeste.’”
3. Ontdek je nieuwe schoonheid
“Kintsugi past in het Japanse denken van wabi-sabi (wabi: bescheidenheid ten opzichte van de natuur; sabi: je houding tegenover tijd of mensen)”, legt Santini uit. “Wabi-sabi nodigt je uit om de schoonheid te zien die schuilt in eenvoudige, onvolmaakte en afwijkende dingen. Je openstellen voor wabi-sabi betekent dat je ingaat tegen de stroom van moderne gekunstelde standaardmodellen. Wabi-sabi wil af van perfectie. De nadruk ligt op de onomkeerbaarheid van de tijd die verstrijkt en de vluchtigheid van alles. Wabi-sabi roept op tot waardering van de bescheiden schoonheid van eenvoudige dingen, die door de tand des tijds zijn voorzien van een patina, een milde glans.” Even in gewoon Nederlands: gebroken zijn is niet hetzelfde als waardeloos zijn of niet mooi. Geschonden zijn maakt je uniek, geeft je karakter en maakt je prachtig op een heel andere manier dan je was. Maar dat moet je dus leren zien.
4. Wees bewust van je valkuilen
Alleen je fouten, trauma’s en tegenslag onder ogen zien, is niet genoeg. Je moet er wat van leren. En dat vraagt om kritisch en soms snoeihard naar jezelf kijken. Hoe zijn ze ontstaan? Waarom? En wat is je eigen aandeel hierin? In hoeverre laat jij je afleiden van je werkelijke problemen en pijn? Drink je te veel alcohol, snoep je te veel, ben je alleen maar aan het gamen of Netflixen? En wat kun je hiervan leren? Hoe voorkom je dat je opnieuw dezelfde fout maakt? “Ik had heel lang geen oog voor mijn eigen patronen”, geeft Santini aan. “Tot een vriendin me erop wees dat ik met mijn twee echtscheidingen misschien wel onbewust het falen van mijn ouders aan het reproduceren was, terwijl dat nu juist mijn grootste angst was. Ik wilde dat zo graag vermijden dat ik het zelf bleef doen, keer op keer. Het heeft best even geduurd voor ik begreep dat het een symptoom was en dat daaronder een emotionele wond zat, die ik al heb zolang ik me kan herinneren en die er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat ik op het relationele vlak foute keuzes heb gemaakt. Nu ik weet dat die wond eronder ligt, kan ik vooruitkomen en – hopelijk – het patroon doorbreken.”
5. Zoek hulp
Santini vindt dat je niet eindeloos op eigen houtje moet blijven aanmodderen, maar vooral op alle mogelijke manieren hulp moet inroepen om verder te komen. Voor de een is psychotherapie het best, de ander merkt verbetering als hij gaat mediteren of met mindfulness aan de slag gaat. Anderen zijn meer geholpen bij een fysieke aanpak in de vorm van massages of gaan met hun littekens op een creatieve manier aan de slag, door erover te schrijven, schilderen of te beeldhouwen. Er zijn ongelooflijk veel manieren om jezelf te lijmen, te polijsten en op de gebroken plek een beetje vernis of zelfs een laagje goud aan te brengen. Daarvoor bestaan geen tienstappenplannen. Dat is iets wat iedereen voor zich moet uitvinden en ontdekken. Het is echt trial and error. Dat geeft ook niet, want je leert van allebei evenveel.
Psycholoog Jean-Pierre van de Ven legt het uit.Wist je dat een gebroken hart echt pijn doet?
