Je zou denken dat in ieder land dezelfde voedingsrichtlijnen gelden. Want wat voor een Nederlander gezond is, is ook goed voor iemand uit Argentinië. Dat dit niet waar is, blijkt uit de nieuwe Canadese voedingsrichtlijnen. Zuivel heeft hierin geen prominente plek meer, plantaardige eiwitten hebben de voorkeur op zuivel. Moeten wij Nederlanders hier een voorbeeld aan nemen?
In Nederland hebben we de Schijf van Vijf, in Canada hebben ze de Food Guide. Onze schijf kreeg in 2016 een flinke update, die van de Canadezen in 2019. Het advies van de Canadese overheid is duidelijk: vul je bord voor de helft met groenten en fruit, voor een kwart met vezelrijke voeding (zoals granen), voor een kwart met eiwitten en drink daarbij water. Het grootste verschil met de tot voor kort geldende richtlijnen uit 2007 is dat vanaf nu in Canada zuivel geen standaard onderdeel meer is van een gezond voedingspatroon. Hier wordt geadviseerd om eiwitten vooral uit plantaardige bronnen te halen, af en toe aangevuld met magere zuivel zoals magere yoghurt en melk.
Zuivel in de Schijf van Vijf
Leg je de Canadese voedingsrichtlijnen naast onze Schijf van Vijf, dan zie je een duidelijk verschil. Zuivel, van melk tot kaas, heeft wel een prominente plek in onze schijf. “Wij adviseren dagelijks melk en melkproducten te gebruiken, omdat ze onderdeel zijn van een gezond voedingspatroon”, vertelt Patricia Schutte, woordvoerder van het Voedingscentrum. “Zuivel levert eiwit, calcium, vitamine B2 en B12 en verkleint het risico op darmkanker.”
Het Voedingscentrum in Nederland raadt aan om goed op te letten als je zuivel vervangt door plantaardige eiwitten: “Je kunt zuivel niet één op één vervangen door een ander product. Het nemen van zuivel, en dan specifiek melk, verkleint namelijk de kans op darmkanker. Het kan zijn dat dit effect door calcium komt, maar het kan ook door andere stoffen in zuivel komen. Plantaardige eiwitdranken leveren niet dezelfde gezondheidswinst als zuivel. Wel kun je ze nemen om voedingsstoffen binnen te krijgen die je mist als je geen zuivel eet en drinkt. Je moet dan goed opletten of er voldoende calcium en vitamine B12 is toegevoegd. Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten. Wij adviseren veganisten daarom om een vitamine B12-supplement te gebruiken of voldoende producten te eten waar vitamine B12 aan is toegevoegd.”
Eiwitten en B12
Wil je zuivel vervangen door plantaardige producten, dan moet je er dus voor waken dat je voldoende calcium en vitamine B12 binnenkrijgt. Volgens Debby van Velzen, woordvoerder van de Nederlandse vereniging voor Veganisme, hoeft dat niet lastig te zijn: “Verrijkte sojamelk en sojayoghurt zijn qua eiwit- en calciumgehalte vergelijkbaar met koemelk. Sojaproducten bevatten bovendien minder verzadigd vet dan koezuivel en ze bevatten vaak vitamine D, wat meestal niet in koezuivel zit. Als we halfvolle melk vergelijken met ongezoete sojamelk van bijvoorbeeld Alpro, dan zien we dat ze respectievelijk 123 mg en 120 mg calcium bevatten per 100 gram en respectievelijk 3.3 en 3.4 gram eiwitten per 100 gram*. Voedingsexpert Martijn Katan is van mening dat plantaardige zuivelvervangers zelfs betere voedingswaarden hebben dan halfvolle en magere koemelk, zoals de AH zachte sojamelk naturel.”
Voldoende eiwitten binnenkrijgen als je plantaardig eet, is ook geen probleem volgens Van Velzen: “Je vindt eiwitten onder andere in peulvruchten, zaden, noten, tofu, tempé, vleesvervangers, sojayoghurt en sojamelk”, vertelt Van Velzen. “Als veganist zijn eiwitten niet waar je je zorgen over hoeft te maken als je voldoende en gevarieerd eet, met een paar porties van de eiwitbronnen die ik noemde.”
Schijf van Vijf zonder zuivel?
Het nieuwe Canadese voedingsadvies klinkt dus zo gek nog niet. Groente, fruit, vezelrijke voeding en kiezen voor eiwitten uit vooral plantaardige bronnen kan heel gezond zijn. Het Voedingscentrum en de Nederlandse Vereniging voor Veganisme hebben één terechte kanttekening: let op dat je genoeg calcium en vitamine B12 binnenkrijgt. Dat is ook de reden dat zuivel een plek heeft in onze Hollandse voedingsschijf en we waarschijnlijk niet zo snel het Canadese advies volgen. Eet je zuivelproducten dan weet je eigenlijk zeker dat je genoeg calcium en vitamine B12 binnenkrijgt. Maar of dat nu per se de reden moet zijn om dit uit dierlijke producten te blijven halen, is een vraag die veel mensen zich stellen. Niet alleen gezondheidsissues spelen een rol, ook milieuredenen en uiteraard dierenwelzijn. Van Velzen: “Als we kijken naar ethiek raden we aan helemaal geen dierlijke producten te gebruiken. Voor dierlijke producten worden immers dieren gebruikt en gedood, terwijl er geen noodzaak is om dierlijke producten te eten.”
*De producten zijn met elkaar te vergelijken op nevo-online.nl, een website van RIVM.
