Jarenlang was het advies om minder rood vlees te eten. Het zou de kans op kanker en hart- en vaatziekten vergroten. Maar recent onderzoek trekt deze gezondheidsclaim in twijfel. Is rood vlees toch niet zo ongezond als we denken? We vroegen het aan Frédéric Leroy, professor in voedingsbiotechnologie.
Om bij het begin te beginnen: wat is rood vlees? “Rood vlees komt van dieren die herkauwen – runderen, schapen, geiten – en van varkens”, legt Frédéric Leroy, professor in voedingsbiotechnologie uit. “De kleur heeft het vlees te danken aan myoglobine, een zuustofbindend eiwit dat in het spierweefsel van vlees voorkomt. Het eiwit wordt helderrood als het vlees wordt gesneden of wordt blootgesteld aan zuurstof, dat komt door de vorming van oxymyoglobine. Hoe meer myoglobine in een spier aanwezig is, hoe roder het vlees.”
Opvallend onderzoek naar rood vlees
Het advies van wetenschappers en diëtisten is al jaren steevast: eet minder rood vlees, want het vergroot de kans op kanker en hart- en vaatziekten. “Rood vlees heeft zijn ongezonde imago te danken aan sommige wetenschappelijke studies”, verklaart Leroy. “Hierin werden mensen gevraagd om een enquête in te vullen over wat ze aten.
Daarnaast werden ook gezondheidsindicatoren, zoals hoe vaak bepaalde ziekte voorkomen, opgevolgd. Zo werd er een verband ontdekt tussen het eten van rood vlees en welvaartsziekten als diabetes type 2, obesitas en hart- en vaatziekten. Het is belangrijk dat het in deze studies enkel gaat om associaties die zwak zijn en bovendien vertekend worden door de zogenaamde healthy user bias. Dit betekent dat mensen die gezond leven veelal minder vlees eten, en dit ook rapporteren in een enquête, omdat hen dit al decennia wordt aanbevolen. Vleeseters zijn daarentegen meer geneigd om te roken en alcohol te consumeren, hebben meer lichaamsgewicht, zijn minder actief en leven gewoon ongezonder. Hierdoor kunnen de associaties niet gezien worden als oorzakelijke verbanden.”
Net als we denken goed bezig te zijn door rood vlees van ons menu te schrappen, verschijnt er een nieuw onderzoek dat ons allemaal doet wankelen. Dit onderzoek, wat is gepubliceerd in het Amerikaanse wetenschappelijke tijdschrift Annals of Internal Medicine, zet vraagtekens bij het gezondheidsadvies dat we jaren kregen. Gedurende drie jaar bestudeerde een groep wetenschapper tientallen onderzoeken waar meer dan vier miljoen proefpersonen aan deelnamen. Hoewel ze dezelfde kleine risico’s tegenkwamen als eerdere adviesorganen, trekken deze wetenschappers de conclusie dat er voor je gezondheid weinig reden is om rood vlees te mijden. De kwaliteit van het bewijsmateriaal is eenvoudigweg te zwak. Ze zeggen dus: eet gerust rund, varken, schaap en geit.
Geen bewerkt vlees?
Wat nu? Kunnen we de borden weer vullen met rood vlees? Nee, zeggen deskundigen tegen verschillende media. Ook het Voedingscentrum herhaalt op hun website dat ‘het voor veel mensen beter is om minder rood en bewerkt vlees te eten’.
Leroy is daarentegen van mening dat de onderzoekers in Annals of Internal Medicine het bij rechte eind hebben, omdat sterke voedingsaanbevelingen ook gedragen moeten worden door sterk bewijs. “Vlees is als nutriëntrijke en evolutionaire voeding een waardevol onderdeel van ons dieet. Zolang uiteraard de rest van de maaltijd met gezond verstand wordt opgebouwd en het vlees op de juiste manier wordt bereid. Er is een gigantisch verschil tussen een gefrituurde nugget en een plakje gerijpte ham. Als het vlees erg bewerkt is, moet je inderdaad voorzichtig zijn.”
