De voedingskeurmerken stapelen zich op: Het vinkje, Eko, Bio+ Fairtrade, Demeter, Waddengoud, Milieukeur, Erkend Streekproduct, Beter leven. Paniek! Weet jij nog waar je op moet letten? En wat ze betekenen? Geen zorgen, Hans Dagevos begeleidt ons door het doolhof van keurmerken. “Ik hoop niet dat er veel meer bijkomen, maar dat oerwoud valt best mee”.
Keurmerken op een rij
Op soep, chips, brood en sap. Overal kom je ze tegen: keurmerken. Een groen vinkje, een paar sterren of een blaadje. Waarom staat dat daar? En wat zegt het over een product? “Er wordt vaak gezegd dat er een oerwoud is aan voedingskeurmerken, maar dat valt heel erg mee”, vertelt consumptiesocioloog Hans Dagevos van Wageningen Universiteit. Hij voegt er aan toe: “Mits je let op de belangrijkste keurmerken die je voornamelijk in supermarkten ziet.”
Vijf voedingskeurmerken
Dagevos doelt op de volgende keurmerken: Beter Leven, Eko/Europees biologisch, Demeter, Het Vinkje en Fairtrade/Max Havelaar. Deze keurmerken voldoen aan de voorschriften van de organisatie die het keurmerk heeft vastgesteld. Een onafhankelijke partij controleert dit keurmerk, waardoor je een betrouwbare en verantwoorde keuze kunt maken. “Het mooiste zou zijn als deze keurmerken samengevoegd worden tot één keurmerk. Maar ze hebben allemaal andere accenten en criteria, dus dat is lastig.”
Schijn bedriegt
Maar waarom lijken er dan zoveel keurmerken te bestaan? “Ook supermarktketens en fabrikanten bedenken voedingskeurmerken. Denk aan Puur en Eerlijk, dat nu weer weg is. Dat keurmerk zei niets en daarmee alles. Door dit soort keurmerken wordt het voor de consument onoverzichtelijk, terwijl dat niet nodig is. Dat is wel vervelend”, verklaart Dagevos.
Betrouwbaar of niet?
Lang niet iedereen let op keurmerken, zo blijkt uit een onderzoek van 2013. Voor maar een derde van de consumenten draagt een keurmerk bij aan meer vertrouwen. Hoeveel vertrouwen iemand heeft in keurmerken, heeft ook te maken met de sociaaleconomische status. Dagevos: “Van mensen die een lage sociaaleconomische status hebben, is bekend dat zij over het algemeen minder gezond zijn. Ze maken minder gezonde voedingskeuzes en leven in wijken die minder gezond zijn. Een studente van mij heeft onlangs onderzoek gedaan onder deze mensen en het bleek ook dat zij bijna niet letten op keurmerken. Dat had meerdere oorzaken: geen interesse, geen budget, geen vertrouwen of het werd gewoonweg niet aangeboden in de supermarkt in hun wijk.”
Voedingspatroon
Hoe belangrijk is het om op keurmerken te letten? “Het kan helpen om de meer gezonde of duurzame keuze te maken,” antwoordt Dagevos, “maar volgens mij is het belangrijker om te letten op je voedingspatroon in plaats van je blind te staren op logo’s op bepaalde producten. Het consumeren van keurmerkproducten is geen garantie voor een volwaardig voedingspatroon.”
Dit keurmerk past bij jouw leefstijl
Ik vind het belangrijk:
- dat het productieproces zo natuurlijk mogelijk is en/of er geen chemische stoffen worden toegevoegd » Eko, Europees Biologisch Keurmerk
- dat de handel van voedsel op een eerlijke manier verloopt » Fairtrade, Max Havelaar
- dat er rekening wordt gehouden met de natuur, omgeving en kosmos en/of ik vind het belangrijk dat de regels scherper zijn dan bij het Eko en Europees Biologisch keurmerk » Demeter
- om te kiezen voor het gezondste product uit een bepaalde productgroep » Ik kies bewust/Het Vinkje
- dat er rekening wordt gehouden met het dierenwelzijn » Beter Leven
