Roomboter bevat tussen de tachtig en negentig procent vet. En toch is het gezond. Maar het vet in roomboter is toch verzadigd vet? Ja, maar ook dat is prima. Die moddervette roomboter is jouw fitte vriend. Jarenlang beschimpt, verbannen en uitgelachen. Maar roomboter lacht het laatst.
Als je door Nederland rijdt zie je overal koeien. We wonen in het land van kaas, melk en boter. Toch smeren we halvarine. Waarom? Niet omdat het lekkerder is, daar is vriend en vijand het over eens. Vooral omdat we denken dat roomboter een minder gezonde keuze is. Het verzadigd vet in roomboter zou zorgen voor een hoog cholesterol gehalte en dichtslibbende bloedvaten. En met een vetgehalte van tachtig procent is roomboter verdacht. Maar is ons negatieve beeld van roomboter wel terecht?
Al jaren vermijden we dus roomboter. Bij foodies is roomboter echter een comeback aan het maken. Wat smulpapen en thuiskoks al langer wisten, is dat niets boven de smaak van roomboter gaat. Toch blijven we, in de strijd voor een fit lijf en soepele vaten, halvarine smeren. En bakken en braden we in plantaardige ‘boters’. Hoe (on)gezond is boter?
Is roomboter ongezond?
Om te beginnen bij het begin: hoe ongezond is roomboter? Roomboter is inderdaad vet. Maar deze natuurlijke verzadigde vetten worden in je lichaam gebruikt voor belangrijke functies. Ze geven energie en en leveren vetzuren en vitaminen die essentieel zijn voor groei, ontwikkeling en weerstand. Roomboter is bovendien ‘vol’; het geeft je een verzadigd gevoel, waardoor je minder snel iets ongezonds zal gaan snaaien.
Is halvarine beter dan boter?
Maar komaan, halvarine is toch ook gewoon goed? Omdat het minder vet is, wordt het door het Voedingscentrum geadviseerd als betere keuze. Halvarine bevat ongeveer veertig procent vet, de helft van roomboter dus. Halvarine bevat vooral veel toegevoegd water. Omdat vet en water niet mengen, wordt er een emulgator gebruikt. Om halvarine te laten smaken naar boter en eruit te laten zien als boter, zitten er veel andere toevoegingen in. Zo worden er plantaardige oliën (soja, zonnebloem), plantaardige vetten (palm, kokos), zout, aroma’s, conserveermiddel, kleurstof (caroteen) en vitaminen (A, D) toegevoegd aan halvarine.
Omega-6 vetzuren in halvarine
De verzadigde vetten van dierlijke oorsprong die roomboter bevat, zijn in halvarine vervangen door onverzadigde vetten van plantaardige oorsprong. Dat klinkt groen en goed. Maar er zit wel een adder onder het gras. In al die oliën zitten omega-6 vetzuren en rondom die vetzuren is een discussie gaande.
Op zich is omega-6 niet ongezond, mits die in verhouding is met omega-3 (in lijnzaad, walnoten en vis). De meeste mensen eten veel omega-6 vetzuren en amper omega-3 vetzuren. Dit zou volgens verschillende onderzoeken zorgen voor allerlei ongezonde effecten. Het is de vraag of het daarom verstandig is om roomboter (verzadigd vet) te vervangen door halvarine met zonnebloemolie en palmolie (omega-6).
Halvarine ziet er dus uit als boter, smaakt als boter, smeert als boter maar het is geen boter, het is ‘boter’ van oliën!
Wat maakt vetten gezond?
Jarenlang werden vet en roomboter gezien als slecht. Een menu met weinig vet, veel light en veel koolhydraten, zou beter zijn. Dat lijkt logisch: als je de calorieën uit je eten niet verbrandt, slaat je lichaam dat op als vet. Eén gram vet bevat 9 calorieën, 1 gram koolhydraten 4 calorieën. De gedachte: eet minder vet en meer koolhydraten, want dan eet je minder calorieën, lijkt logisch.
Dit is een achterhaalde visie. In het lichaam werkt het eten van veel koolhydraten namelijk eetlustbevorderend. Ook werkt het de ongevoeligheid voor insuline in de hand. Koolhydraten zijn een ideale brandstof en daarom verhogen brood, vruchtensap en fruit in een rap tempo je bloedsuikerspiegel. Als reactie maakt je lichaam insuline aan, waardoor je bloedsuikerspiegel snel weer daalt. Na de hoge piek komt de bloedsuikerspiegel in een diep dal. Het is daarom niet gek dat je na het eten van veel koolhydraten, soms verrassend snel weer iets wilt eten. Dat gebeurt niet na het eten van vet: na een Engels ontbijt zit je uren later nog ‘vol’.
Vindt iedereen roomboter beter?
Nee, de meningen over hoe gezond roomboter is, zijn nogal verdeelt. Zo adviseert het Voedingscentrum om roomboter te vervangen door halvarine, margarine of oliën. ‘Roomboter bevat vooral verzadigd vet. Dit vet staat erom bekend niet goed te zijn voor de gezondheid,’ aldus het Voedingscentrum. Toch zijn er steeds meer studies die laten zien dat er geen verband is tussen het eten van roomboter en hart- en vaatziektes.
Wees dus niet al te bang voor het verzadigd vet in roomboter. Keer op keer weer blijkt dat het minder slecht is dan tot nu werd vermoed. Voor het vermijden van ongezond moeten we vooral de andere kant op kijken: suikers en overmatig bewerkte producten. Ten slotte gaat het natuurlijk om je volledige eet-, beweeg- en leefpatroon. En hadden we al gezegd dat roomboter veel lekkerder is?
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Meer gezondnu? Neem dan een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
