Bewapend met een schop en je handen vol nieuwe planten heb je niet veel nodig om te voelen wat voor gezonds een tuin je kan brengen. Het gezonde effect van tuinieren zit niet alleen tussen je oren, aldus professor Ellen Kampman, het draagt ook bij aan een gezonde leefstijl. De therapietuin, ook wel healing garden genoemd, is in opmars. Wat is het?
Professor Ellen Kampman, gespecialiseerd in voeding en kanker, richtte een therapietuin op voor mensen met kanker. Beter worden in de tuin. Redacteur Gebke ging met haar in gesprek.
Wat doet tuinieren met jou?
“Zelf heb ik een moestuin en een behoorlijk drukke baan, maar het kost me niet heel veel moeite om na het werk nog even de tuin in te duiken. Het is handen in de aarde en verstand op nul. Alleen maar bezig zijn met spitten, zaaien, wieden, opbinden. Als het er weer mooi uitziet, kan ik tevreden en ontspannen terugkeren naar huis. Tuinieren is mijn zenmoment.”
Wordt iedereen beter van meer groen dichtbij?
“Audrey Hepburn heeft ooit gezegd: ‘To plant a garden is to believe in tomorrow.’ Daarin zit zo veel waarheid. In de tuin ben je automatisch bezig met de toekomst. Een plant die het niet goed doet, moet misschien volgende winter verhuizen naar een plekje met meer zon. Als je bietenoogst vanwege droogte tegenviel, dan bedenk je hoe het volgend jaar beter kan. Er ontstaan ideeën. Welke groenten zijn misschien ook leuk om in je tuin te hebben? Als het even niet goed gaat of als alle vertrouwen in je lijf kwijt bent, bijvoorbeeld door de diagnose kanker, en misschien zelfs geen hoop voor een toekomst meer hebt, dwingt die ‘healing garden’ jou om toch vooruit te denken. Ineens ben je dan toch ongemerkt met die toekomst bezig. Dat je even verder durft te kijken dan alleen vandaag of volgende maand is zo waardevol. Het geeft weer een beetje vertrouwen.”
Wat is nog meer het effect van een therapietuin?
“Wij zagen dat mensen in ieder geval meer groenten gingen eten. Iets wat je zelf gezaaid hebt, gooi je nu eenmaal niet zomaar weg. Als je net als ik een moestuin hebt, zit je vaak zomaar opeens met heel veel boontjes of enorme pompoenen. Geen haar op mijn hoofd dat ik die pompoenen laat verrotten. Nee, dan bedenk ik er wel wat mee. In de soep, onder de grill, in de oven. Mensen die in de proeftuin gingen werken, ontdekten soms ook groentes die ze helemaal niet kenden. Ook gingen onze moestuinders meer bewegen en kwamen ze meer buien, wat geweldig is voor de aanmaak van vitamine D.”
Welke rol heeft zo’n healing garden volgens jou?
“Ik denk dat je het net als fysiotherapie kunt zien, een schakel in het traject naar beterschap. Momenteel worden mensen met kanker vooral naar de sportschool gestuurd, dat is trendy binnen de oncologie. Maar over het algemeen worden vooral mensen van vijftig jaar en ouder getroffen door kanker. Die zitten echt niet allemaal te springen om naar de sportschool te gaan. Alsjeblieft niet, zou ik zeggen. Tuinieren is dan een goed alternatief om toch in beweging te komen.”
Waar hoort een therapietuin thuis?
“Ik denk dat therapietuinen goed passen in revalidatiecentra. Dan kun je naast naar de fysiotherapeut gaan, ook een ‘sessie’ tuintherapie volgen. Ook in verzorgingshuizen kan tuinieren echt iets toevoegen. Het geeft rust en herkenning. Mijn oma deed toen ze dement was niets liever dan aardappelen schillen en mijn moeder schoffelde graag. Tot op hoge leeftijd willen mensen zich nuttig maken, het contact aangaan met de natuur, de zintuigen prikkelen. Daar is zo’n tuin ideaal voor.”