We zijn allemaal weleens bang in het donker. Vooral kinderen hebben hier vaak last van. Maar ook op latere leeftijd bekruipt deze angst ons regelmatig. Angst voor de duisternis is een hele natuurlijke en normale angst. Maar waar komt dit vandaan? Is deze angst ons aangeleerd en – misschien wel belangrijker – kunnen we dit weer afleren?
Misschien heb je jezelf inmiddels aangeleerd om niet meer naar je bed toe te sprinten zodra je het licht uitdoet. Toch voelen we ons niet snel op ons gemak in het donker. Kun je regelmatig niet slapen van de angst of vermijd je donkere plekken? Dan kan het zijn dat je de angststoornis nyctofobie hebt. Hoe kan het dat de angst voor het donker in meer of mindere mate zo vaak voorkomt?
Duisternis maakt ons kwetsbaar
Bang zijn in het donker is een diepgewortelde angst. Onze ogen hebben zich zo ontwikkeld dat ons zicht het scherpst is bij een bepaalde hoeveelheid zonlicht. Zodra het begint te schemeren neemt ons zicht af. We zien niet waar we zijn of waar eventuele bedreigingen vandaan kunnen komen. Oftewel: we zijn kwetsbaarder in het donker. Maar waarom zijn we soms zelfs bang wanneer we het licht in ons eigen huis uitzetten?
Aangeleerde angst
Evolutionair gezien is het erg nuttig om bang te zijn in het donker. Als onze voorouders in het donker naar buiten gingen werden ze geconfronteerd met allerlei roofdieren. Om te overleven móést je dus wel bang zijn in het donker. Onze fantasie zorgt ervoor dat dit gevaar wordt uitvergroot. In de duisternis kunnen allerlei monsters en kwaadaardige wezens zich schuilhouden. Angst voor de duisternis is ons ook deels aangeleerd. Tijdens Halloween en in enge films en series speelt de duisternis vaak een grote rol. Niet heel gek dus dat we ons niet prettig voelen in het donker als de duisternis de thuisbasis is voor al het kwaad.
Angst ontstaat in je hersenen
Het ontstaan van angst is dus een mentaal proces. Hoe kan het dan dat je soms je hart in je keel voelt kloppen als je schrikt of bang bent? Wat gebeurt er in je lichaam als je angst ervaart? Op de website van Wetenschap In Beeld lezen we dat een angstreactie begint in de hersenen, om precies te zijn in de amygdala. De amygdala is een gebied in je hersenen dat prikkels ontvangt en hier vervolgens een emotionele reactie aankoppelt. Als gevolg worden de hormonen adrenaline en noradrenaline afgegeven die zorgen dat je hartslag omhooggaat, je bloeddruk stijgt en je gaat zweten.
Hoe herken je nyctofobie?
Voor sommigen gaat de angst voor het donker nog een stapje verder dan zweethandjes of een hoge hartslag. De angststoornis nyctofobie kan ontstaan door een traumatische ervaring die een associatie heeft met het donker. Ook mentale problemen zoals een depressie kunnen een angst uitvergroten. Volgens de website van Healthline bestaan symptomen van nyctofobie uit slaapproblemen, paniekaanvallen, trillen, kortademigheid, duizeligheid en maag- en darmklachten. Ook ervaren mensen met nyctofobie vaak mentale klachten zoals het dwangmatig behoefte om in de nacht een lampje aan te hebben, het vermijden van donkere plekken en nervositeit bij het denken aan de duisternis. Deze angst kan een enorme impact op je leven hebben. Met een combinatie van verschillende therapieën en medicatie kun je leren de angst onder controle te houden.
Zo ben jij de duisternis de baas
Heb je geen nyctofobie maar ben je wel huiverig in het donker? Deze tips kunnen je helpen om met een ontspannen gevoel door het donker te wandelen.
Ontspan je hersenen: Mediteren kan helpen om je helemaal te ontspannen. Zorg dat je je aandacht focust op je ademhaling zodat je niet aan je angst kunt denken.
Zoek je angst niet op: Vermijd horrorfilms of enge boeken voor het slapengaan. En ja: ook misdaadseries helpen niet mee als je je angst wilt overwinnen. Kies liever voor een feelgood film.
Visualiseren: Bedenk op welke plek jij je veilig en prettig voelt en beeld je in dat je op deze plek bent. Voel bijvoorbeeld de warme zon op je gezicht en het geroezemoes van vrienden of familieleden om je heen.
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Meer gezondnu? Neem dan een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
