Bijna iedereen gaat wel eens gebukt onder stress. Van een naderende deadline tot spanning in een relatie of dreigend ontslag. Maar wat als die stress overslaat en zich ontpopt tot een burn-out? En wat als dit je partner betreft? Psycholoog Lidewy Hendriks vertelt hoe je omgaat met een partner die mogelijk een burn-out heeft.
Je partner komt dagelijks moe thuis van zijn werk, is nergens voor te vangen en vergeet afspraken. De spieren voelen erg vast, hij of zij valt ineens vaak tegen je uit en is al een lange tijd somber en neerslachtig. Allemaal situaties die de alarmbellen doen rinkelen. Het gaat niet altijd om een burn-out, maar het is belangrijk om dit soort signalen serieus te nemen.
Het is moeilijk als je gedragsveranderingen merkt aan je partner die kunnen wijzen op een burn-out. Want hoe ga je het gesprek aan? En wat kun je doen? Lidewy Hendriks, psycholoog bij MIND en Korrelatie, vertelt hoe je kunt omgaan met een partner die mogelijk een burn-out heeft.
Je maakt je zorgen. Hoe laat je dit weten aan je partner?
Lidewy Hendriks: “Timing is enorm belangrijk. Het gesprek beginnen wanneer iemand prikkelbaar gedrag vertoont, werkt averechts. Wacht juist tot diegene bijvoorbeeld zelf een zinnetje opgooit als ‘ik ben steeds zo moe’. Dat gebeurt vaak best snel en is een aanknopingspunt om je zorgen te uiten. Blijf zo dicht mogelijk bij de klachten en benader het vanuit de last die iemand zelf al ervaart, dan heb je de minste weerstand. Voorkom het stempel burn-out; dat schrikt juist af.”
En dan, je partner ontzien door taken over te nemen?
“Juist niet. Neem jij een taak over, dan vult je partner met burn-out dit gat op met een nieuwe taak of activiteit. Het is een valkuil die ik in de praktijk vaak tegenkom: partners willen helpen en gaan de verantwoordelijkheid dragen. Ze proberen de stress weg te halen door activiteiten uit te voeren die op het bordje van de ander lagen. Een mooi gebaar, maar de persoon met burn-out moet zelf nee leren zeggen en keuzes maken.”
Wat kun je wel doen?
“Afstand houden en toch betrokken zijn. Uit je zorgen, help diegene om zelf op te krabbelen en keuzes te maken. Je kunt ook samen iets doen en diegene uit de stress trekken door een stuk te gaan wandelen, je aan te melden voor salsales of een mindfulnesstraining te volgen. Laat bovendien zien dat je er bent en toon interesse: luister, vraag en vraag door. Bij iemand met een burn-out speelt perfectionisme vaak een belangrijke rol. Je kunt die drang naar perfectionisme verminderen bij je partner door modelgedrag te gaan vertonen: laat zien dat je fouten maakt, niet altijd tot de eindstreep gaat en dat dit oké is – en soms zelfs op je lachspieren kan werken. Spreekt voor zich: maak er geen toneelstuk van, blijf altijd oprecht.”
Wat als dit niet werkt en je misschien zelfs afstand voelt?
“Je hebt je zorgen geuit, vrienden ingeschakeld, de huisarts gebeld, informatie opgezocht en gedeeld met je partner. Komt er toch afstand of ziet diegene het probleem niet, dan zul je dit moeten respecteren. Aan iemand sjorren werkt niet: soms moet diegene nog harder vallen voordat het binnenkomt. Dat is lastig, want je houdt van je partner en ziet dat het niet goed gaat, maar de gereedschappen om je partner te helpen zijn beperkt. ”
Omgaan met een mogelijke burn-out
- Blijf het van een afstand bekijken. “Je hebt vaak meer ruimte om te zien dat er een verandering is in gedrag, omdat je het van een afstand bekijkt. Bovendien maakt dit het makkelijker om je partner te ondersteunen.”
- Cijfer jezelf niet weg. “Het is niet heel gezellig om te leven met iemand met een burn-out. Houd voldoende activiteiten waar jij positiviteit uit kunt putten.”
- Zoek de oorzaak niet bij jezelf. “Reken het jezelf niet aan dat je partner prikkelbaar is en zich misschien op jou afreageert. Ga niet denken ‘wat doe ik verkeerd’, want waarschijnlijk is het niet persoonlijk voor jou bedoeld en doe je niets verkeerd.”
- Word niet meegesleurd. “Ambitieus, prestatiegericht, het oordeel van anderen af laten hangen. Herken je deze karaktertrekken bij jezelf, let dan goed op. Mensen met deze eigenschappen worden sneller meegesleurd in een burn-out, omdat ze zelf ook prestatiegericht zijn en elkaar niet steunen in ontspanning.”
Meer informatie: www.wijzijnmind.nl , www.korrelatie.nl.
