Oeps, vergeten! Afspraken vergeten, boodschappen niet onthouden en hoe heette hij ook alweer… Is het gewoon vergeetachtigheid of is er meer aan de hand? Hoewel af en toe iets vergeten onschuldig is, kan geheugenverlies duiden op een vroeg stadium van de ziekte van Alzheimer. Wanneer moeten er belletjes gaan rinkelen, oftewel hoe herken je alzheimer?
Iets vergeten en gekscherend zeggen: ‘alzheimer light’. Het lijkt een onschuldig grapje als je vergeetachtig bent. Maar wanneer kan je het afdoen als iets onschuldigs en wanneer is het verstandig om een bezoekje aan de huisarts te brengen? We zetten de belangrijkste kenmerken op een rij.
7 op de 10 ziekte van Alzheimer
Iedereen wordt vergeetachtiger en langzamer van begrip als hij ouder wordt. Maar de ziekte van Alzheimer is geen normale veroudering. Hoewel het geleidelijk gaat, leidt alzheimer tot het niet meer kunnen uitvoeren van dagelijkse dingen als een boterham smeren, zich aankleden en familieleden herkennen. De ziekte van Alzheimer is dan ook de meest voorkomende vorm van dementie. In Nederland lijden 260.000 mensen aan dementie, waarvan ongeveer 7 op de 10 de ziekte van Alzheimer heeft. Door de vergrijzing zal het aantal mensen met dementie stijgen naar ruim een half miljoen in 2040. Hoe ouder je wordt, hoe meer kans je hebt om de ziekte te ontwikkelen.
Vroege diagnose alzheimer is belangrijk
Hoewel de diagnose moeilijk te stellen is, is een vroegtijdige diagnose belangrijk. Artsen kunnen starten met de juiste behandeling, nadat andere ziekten uitgesloten zijn. Daarnaast geeft de diagnose rust na een periode van onzekerheid en onduidelijkheid. Er kan nu gerichte zorg komen, zoals dagopvang, hulp bij het huishouden of persoonlijke verzorging en persoonlijke begeleiding door een dementieconsulent.
Uit onderzoek blijkt dat niet-gediagnosticeerde dementie bij ouderen een verhoogd risico op gevaarlijke situaties geeft. Ouderen met dementie ondernemen nog dagelijkse handelingen als medicatiemanagement, autorijden of koken. Het onderzoek benadrukte de bewustwording van familie en naasten dat mensen met dementie problemen hebben met dagelijkse handelingen en dat dat gevaar voor henzelf en anderen kan opleveren.
Risicofactoren voor alzheimer
Een gezonde leefstijl kan alzheimer niet voorkomen of stoppen. Maar onderzoekers denken wel dat door de zeven grootste risicofactoren aan te pakken, het ziekteverloop vertraagd kan worden.
De belangrijkste risicofactoren voor dementie (en dus ook de ziekte van Alzheimer) zijn:
Mensen die de belangrijkste risicofactoren vermijden krijgen gemiddeld tot zo’n vijf jaar later dementie. Het is ook nooit te laat om te beginnen! Onderzoek toont aan dat rokers van 65 jaar die stoppen dezelfde kans hebben op dementie als niet-rokers.
In sommige gevallen is alzheimer erfelijk. De ziekte komt dan vaker voor in een familie. Iemand in zo’n familie heeft een iets grotere kans op het krijgen van de ziekte dan iemand die geen familieleden met alzheimer heeft. Dat de ziekte vaker voorkomt in een familie kan echter ook door toeval komen: hoe ouder mensen worden, hoe meer kans op de ziekte van Alzheimer.
Kenmerken van alzheimer
Alzheimer wordt veel geassocieerd met vergeetachtigheid, maar dat is niet het enige kenmerk. Alzheimer begint subtiel, alles waarbij nagedacht moet worden kost extra moeite. Kenmerken kunnen bijvoorbeeld zijn:
- Vergeten van recente gebeurtenissen
- Dagelijkse dingen als koffie zetten of koken gaan moeilijk
- Moeilijk op namen komen of eenvoudige woorden vergeten
- Spullen op vreemde plekken leggen zoals portemonnee in de koelkast
- Onrustig zijn: constant op zoek zijn of opruimen
- Prijzen en aanbiedingen slecht inschatten
- Oriëntatieproblemen: de weg kwijtraken
- Moeite met emoties onder controle houden
- Zicht: inschatten van afstanden is moeilijk
- Veranderingen van gedrag of karakter
Wanneer het vermoeden bestaat dat er meer aan de hand is dan vergeetachtigheid of normale veroudering, is het goed om naar de huisarts te gaan.
Diagnose van alzheimer
De diagnose alzheimer is moeilijk te stellen, omdat de ziekte zich bij ieder persoon anders uit. Op dit moment is het eigenlijk pas na overlijden met honderd procent zekerheid vast te stellen; in dat geval worden bij autopsie eiwitophopingen en knopen gevonden in de hersenen. Iemand met symptomen van de ziekte van Alzheimer zal door de huisarts doorverwezen worden naar een specialist, die de medische geschiedenis bekijkt en een lichamelijk onderzoek uitvoert. Daarnaast bekijkt hij de veranderingen in geheugen en dagelijks functioneren, met behulp van familie of naasten.
Volg ons ook op Instagram, Facebook en TikTok. Meer Gezondnu? Neem dan een kijkje in het magazine en schrijf je in voor de nieuwsbrief.
Beeld: Pexels
