Nachten wakker liggen, en maar draaien, schaapjes tellen en minstens zo moe weer opstaan… Slapeloosheid is meer dan vervelend. Onderzoekers hebben nu ontdekt dat er vijf typen van slapeloosheid bestaan. Hoe zit dat? En wat kun je met deze kennis als je zelf slecht slaapt? Wij zochten het voor je uit.
Het lastige van slapeloosheid is dat er geen kant-en-klare oplossing voor is. Behandelingen die voor de één werken, hebben bij de ander geen effect. Wetenschappers vermoeden daarom al langer dat er verschillende soorten slapeloosheid zijn. Uit onderzoek van het Nederlands Herseninstituut is dat nu ook gebleken. De gegevens van ruim 4000 Nederlandse goede en slechte slapers, die vrijwillig ingeschreven stonden bij het Nederlandse Slaap Register, werden hiervoor gebruikt. Ze kregen de opdracht om online een aantal vragenlijsten in te vullen over hun slaap, persoonlijkheid, levensgebeurtenissen en algehele gezondheid. Bijzonder: het blijkt dat iemands karakter iets zegt over slapeloosheid.
Dit zijn de 5 slapeloze typen
Het analyseren van al deze gegevens had effect: er werden vijf duidelijke karakterprofielen onder de slechte slapers ontdekt. Namelijk:
- Type 1: dit type slechte slaper is emotioneel instabiel en scoort hoog op eigenschappen als somberheid, neurose en hyperactiviteit. Van alle slechte slapers die meededen aan het onderzoek, viel 19 procent onder dit type.
- Type 2: dit type is matig gevoelig voor stress en erg gevoelig voor beloning (31 procent).
- Type 3: dit type is minder gevoelig voor stress en emotioneel vrij vlak (15 procent).
- Type 4: dit type lijkt het meest op een goede slaper. Is niet erg stressgevoelig, maar reageert wel heftig op belangrijke levensgebeurtenissen zoals een scheiding of ontslag. Hierdoor raakt de slaap sterk en voor langere tijd verstoord (20 procent).
- Type 5: het laatste type wordt bijna niet beïnvloed door gebeurtenissen en heeft weinig last van stress. Slapeloosheid ontstaat zonder dat er eerst iets belangrijks gebeurt (15 procent).
De oplossing bij slapeloosheid?
De onderzoekers verwachten dat het onderscheiden van deze types helpt om slapeloosheid gerichter te behandelen. Ook denken ze dat andere gezondheidsproblemen hierdoor misschien voorkomen kunnen worden. Slapeloosheid is namelijk een risicofactor voor het ontstaan van depressies en psychische klachten zijn vaak weer een trigger voor slaapproblemen. Welke behandeling voor welk slapeloosheidstype goed is, wordt nu alleen nog over gespeculeerd. Misschien helpt mediteren voor het slapen bij type 1, 2 en 3 en hebben type 3 en 5 baad bij een behandeling gericht op positiviteit. De 5 typen slapeloosheid moeten eerst nog verder onderzocht worden. Ook sluiten de onderzoekers niet uit dat er nog meer typen bestaan.
Dit kun je nu doen als je slecht slaapt
Hoe deze nieuwe kennis slapeloosheid kan helpen bestrijden, is dus nog niet duidelijk.
Gelukkig zijn er wel andere, kleine dingen, die je al kunt proberen om beter te slapen. Baat het niet, dan schaadt het niet:
1. Gebruik ’s avonds geen beeldschermen
Vlak voor het slapen nog even je mail checken, een film kijken of doelloos internetten op je tablet – het is een slecht idee. Het blauwe licht uit deze apparaten gooit je biologische klok in de war. De aanmaak van melatonine wordt hierdoor onderdrukt, waardoor het lastiger is om in slaap te vallen en door te slapen. Spreek dus met jezelf af om minimaal twee uur voor het slapen geen beeldschermen meer te gebruiken.
2. Kies voor rust en regelmaat
Hoe saai het ook klinkt, ieder mens gedijt beter bij rust en regelmaat. Probeer daarom op vaste tijden naar bed te gaan en weer op te staan. Het helpt om een slaapritueel te creëren, zodat je zintuigen bepaalde dingen gaan associëren met ontspanning. Denk aan even douchen, een paar simpele yogahoudingen doen of luisteren naar een slaperige playlist.
3. Drink geen slaapmutsje voor het slapen
Door alcohol te drinken voordat je onder de wol kruipt, saboteer je een goede nachtrust. Je valt door de verdovende werking van alcohol wel eerder in slaap, maar de REM-slaap wordt verstoord. Het heeft groot effect als je dit belangrijke deel van je slaap mist. Je bent eerder moe, kunt je slechter concentreren en voelt je minder fit. Verruil je glas alcohol daarom voor een kop kruidenthee.
4. Neem een kleine snack
Een lage bloedsuikerspiegel kan ervoor zorgen dat je moeite hebt met doorslapen. Eiwitten en vezels zijn dan de gouden combinatie. Zoals banaan met een likje pindakaas of een cracker met kipfilet.
5. Mediteer een paar minuten
Als je vaak in bed duikt met een vol hoofd, helpt het om een paar minuten te mediteren. Je kunt de apps Headspace, Buddhify en Calm gebruiken als hulp.
6. Houd je slaapkamer koel
Om te kunnen slapen, moet je lichaamstemperatuur een graad dalen. Is het warm op je slaapkamer? Dan duurt het langer voordat je in slaap valt. Raam op een kiertje dus!
7. Ontspan met lavendel
De geur van lavendel wordt vaak ingezet om beter te slapen. Dat dit het perfecte slaapmutsje is, komt door de aromostof in deze pimpelpaarse plant. Paula van Daalen, fytotherapeut en natuurgeneeskundig therapeut: “Door lavendel slaap je makkelijker in en kun je beter doorslapen, waardoor er ook meer REM-slaap is. Ook kan de geruststellende werking van lavendel ervoor dat je rustiger droomt.”
En wist je dat er een verband is tussen de straling van je telefoon en slaapproblemen? Woonbioloog Astrid Tax legt het uit.
